5 ข้อควรรู้เรื่องแพ้ยาสลบจนเสียชีวิต

5 ข้อควรรู้เรื่องแพ้ยาสลบจนเสียชีวิต

ก่อนผ่าตัดกระเพาะหมอมักจะถามคนไข้เสมอว่า

“คุณ …. มีข้อกังวลใจหรือสงสัยอะไรบ้างเกี่ยวกับการผ่าตัด”

เชื่อมั้ยคะว่า หลายท่านจะกังวลว่าถ้าสลบไปแล้วจะไม่ตื่นค่ะคุณหมอ กลัวมากจริงๆ ยิ่งบางท่านที่ไม่เคยนอน รพ. หรือไม่เคยได้รับการผ่าตัดมาก่อนจะกลัวตรงนี้มาก

วันนี้หมอเลยขอถือโอกาสนี้มาเล่าเรื่อง “แพ้ยาสลบจนเสียชีวิต” ให้ฟังค่ะ

1️⃣ ภาวะแพ้ยาสลบจนเสียชีวิตคืออะไร ⁉️

- ภาวะแพ้ยาสลบจนเสียชีวิต หรือ Malignant Hyperthermia คือภาวะที่ร่างกายมีการหดเกร็งของกล้ามเนื้ออย่างต่อเนื่องโดยไม่มีการคลายตัวหลังจากได้ยาสลบบางกลุ่ม จนทำให้ของเสียคั่งในร่างกาย อุณหภูมิสูงขึ้นมาก เลือดเป็นกรด อวัยวะภายในต่างๆ ล้มเหลว จนเสียชีวิตได้หากแก้ไขไม่ทัน

- พบได้ 1 ใน 200,000 หรือ 0.0005%

2️⃣ ใครเสี่ยงเป็นบ้าง ⁉️

- ผู้ที่มีประวัติคนในครอบครัวเป็นภาวะแพ้ยาสลบจนเสียชีวิตมาก่อน เนื่องจากเป็นภาวะที่มีการถ่ายทอดทางพันธุกรรมแบบยีนเด่น แต่มีการแสดงออกแบบไม่สมบูรณ์

- ผู้ที่เคยดมยาสลบแล้วเคยเป็นหรือมีอาการคล้ายภาวะแพ้ยาสลบ

- ผู้ที่มีโรคประจำตัวที่อาจมีความสัมพันธ์กับภาวะแพ้ยาสลบจนเสียชีวิต ได้แก่ ผู้ป่วยกลุ่มโรคกล้ามเนื้อผิดปกติ เช่น Muscular dystrophy หรือ myopathy

- หรืออาจจะเกิดขึ้นเองในผู้ที่มีการเปลี่ยนแปลงของยีนเอง (mutation) หมายความว่า เป็นเองได้ถึงแม้จะไม่มีประวัติครอบครัวมาก่อน

3️⃣ เราสามารถทราบก่อนผ่าตัดหรือดมยาสลบได้หรือไม่ว่าจะมีภาวะนี้ ⁉️

- การตรวจวินิจฉัยทำได้โดยการตัดชิ้นเนื้อกล้ามเนื้อลายบางส่วนไปทดสอบกับยาสลบ หรืออาจตรวจ DNA จากเลือดว่ามียีนกลายพันธุ์ RYR 1 หรือไม่ แต่ทั้ง 2 วิธียังมีข้อจำกัดที่ไม่สามารถทำได้ในประเทศไทย

- ดังนั้น ประวัติคนในครอบครัวเคยดมยาสลบแล้วแพ้หรือมีอาการผิดปกติมาก่อน จึงเป็นประวัติที่จำเป็นต้องแจ้งหมอผ่าตัดและหมอดมยาสลบทุกครั้งเสมอ (ถ้ามี)

4️⃣ รักษาอย่างไร

- การรักษาคือ การรีบตระหนักว่ามีภาวะนี้เกิดขึ้น หยุดยาที่กระตุ้นให้เกิดภาวะนี้ แล้วรีบให้ยา Dantrolene ซึ่งเป็นยาที่ใช้รักษาภาวะนี้โดยเฉพาะ และรีบทำให้อุณหภูมิร่างกายกลับมาปกติ

- ซึ่งการจะรักษาได้ แปลว่า ผู้ป่วยจะต้องอยู่ในโรงพยาบาลที่มีทีมวิสัญญีแพทย์และมียารักษา

- ถ้าได้รับการรักษาด้วยยา dantrolene อย่างรวดเร็ว จะมีอัตราการเสียชีวิตน้อยกว่าร้อยละ 4

5️⃣ ข้อควรปฏิบัติสำหรับคนไข้

✅ แจ้งศัลยแพทย์และวิสัญญีแพทย์ทุกครั้งที่ต้องผ่าตัดแบบดมยาสลบถ้าเคยมีประวัติคนในครอบครัวดมยาสลบแล้วมีอาการผิดปกติ หรือแพ้ยาสลบ

✅ เลือกผ่าตัดแบบดมยาสลบในโรงพยาบาลที่ได้มาตรฐาน (มียาและทีมวิสัญญีแพทย์) เพื่อลดความเสี่ยงในกรณีที่มีภาวะแพ้ยาสลบเกิดขึ้น

ด็อกเตอร์โยโกะ ผ่าตัดกระเพาะ